Του Λάζαρου Θεοδωρακίδη
Ανάχωμα στη διασωλήνωση του ασθενή που νοσεί από κορωνοϊό μπορεί να βάλει το φάρμακο Anakinra -πήρε το πράσινο φως για να κυκλοφορήσει στην ΕΕ και φέρει την ελληνική υπογραφή- δίνοντας ελπίδες σε ολόκληρο τον κόσμο και τώρα έβαλε πλώρη για την έγκρισή του και στις ΗΠΑ. Το πως όμως έφτασε το Anakinra, ένα φθηνό φάρμακο που χρησιμοποιείται εδώ και 20 χρόνια για την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας να γίνει σύμμαχος των γιατρών απέναντι στον κορωνοϊό, εξηγεί στη συνέντευξή του στο e-farmako o Ευάγγελος Γιαμαρέλλος, Καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας που «ξεκλείδωσε» την φαρμακευτική ουσία. Μάλιστα ο Καθηγητής επισημαίνει πως το φάρμακο λειτουργεί αποτελεσματικά ανεξάρτητα από τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΑ VIDEOS ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΓΗ ΓΙΑΜΑΡΕΛΛΟΥ
Όλα ξεκίνησαν από τότε που η ιατρική επιστήμη ανακάλυψε τη σημασία που έχουν για το νόσημα της σήψης οι κυτταροκίνες, λέει ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ, αναφερόμενος στον όρο που τα τελευταία δύο χρόνια συζητείται ευρέως για αυτά τα μόρια. Ο ίδιος ως μέλος του φόρουμ των επιστημόνων που συμμετέχουν στην ελληνική ομάδα μελέτης σήψης, εξηγώντας επιγραμματικά πρωτίστως τι προκαλεί τη σήψη, δηλ. όταν ένα βακτήριο μπαίνει στον οργανισμό και προκαλεί οργανική ανεπάρκεια, εκμεταλλευόμενο το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφοντας το εναντίον του οργανισμού, επισημαίνει πως πάνω σε αυτό βασίστηκε η τωρινή ερευνητική προσπάθεια. Αυτή τη γνώση, υπενθυμίζει ο κ. Γιαμαρέλλος την έχουμε από τη δεκαετία του ’90 και τότε άρχισαν να παράγονται φάρμακα για να αντιμετωπίσουν τις κυτταροκίνες για τους ασθενείς που βρίσκονται στις ΜΕΘ. Τότε δοκιμάστηκαν ευρέως αυτά τα φάρμακα και δεν πέτυχαν, λέει ο ίδιος για να συμπληρώσει πως τα ίδια σκευάσματα δοκιμάστηκαν για τα ρευματολογικά νοσήματα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και τότε πέτυχαν.
Όπως επισημαίνει ένα φάρμακο που απέτυχε το ’90 να αντιμετωπίσει την σήψη, αλλά από το 2000 χρησιμοποιείται επιτυχώς για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, μπήκε στο στόχαστρο μας για εμάς που ασχολούμαστε με βαριά περιστατικά, όταν εμφανίστηκε ο Covid. «Άρχισε να μας θυμίζει στη λογική της τη σήψη και αναρωτηθήκαμε μήπως αυτά τα φάρμακα που πρωτο- χρησιμοποιήθηκαν πριν από 30 χρόνια μπορεί να είναι δραστικά», επισημαίνει ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ.
Μετά από αυτό αρχίζει ένα… ράλι για το «νέο» φάρμακο. Με αυτό το σκεπτικό, υποστηρίζει ο Καθηγητής «δοκιμάστηκαν πάρα πολλά φάρμακα, αλλά το Anakinra αποδείχθηκε πάρα πολύ επιτυχημένο». Σκεφτείτε, λέει ο κ. Γιαμαρέλλος πως στην αρχή της εμφάνισης του Covid δεν υπήρχε κανένα φάρμακο και από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και το τέλος του 2021 έγιναν 7.500 δοκιμές -συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων, των μονοκλωνικών- για φάρμακα και μόλις 11 έχουν αδειοδοτηθεί, δηλ. πήραν την έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Όπως αναφέρει πρόκειται για εξαιρετικά επίπονη διαδικασία μελετών, δεδομένων, ερευνών και δοκιμών.
Στη Φάση 2 των κλινικών μελετών, ο Καθηγητής αναφέρει πως το Anakinra δοκιμάστηκε σε 717 ασθενείς και στη συνέχεια υπό την καθοδήγηση του EMA , το φάρμακο πέρασε στη Φάση 3 στην οποία συμμετείχαν 606 ασθενείς.
Όπως θυμάται ο Καθηγητής, ειδικά στην τελευταία φάση, υπήρχαν συνεχόμενες μέρες που κυριολεκτικά είχαν χάσει τον ύπνο τους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο… κόσκινο που περνούσαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Αισίως φτάσαμε στις 16 Δεκεμβρίου του 2021 και αδειοδοτήθηκε το Anakinra.
Σε ερώτηση εάν αυτό το φάρμακο χρησιμοποιείται πλέον στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού ο κ. Γιαμαρέλλος δηλώνει «πως αυτό εξαρτάται από τη διαθεσιμότητά του στο εμπόριο κι από την επιστημονική άποψη των γιατρών». Το πρώτο, όπως λέει, «έχει λυθεί, αφού πρόκειται για ένα φάρμακο που κυκλοφορεί ήδη εδώ και 20 χρόνια και σαφώς υπάρχει. Αυτός είναι μάλιστα είναι και ο λόγος που είναι και το πιο φθηνό από όλα τα έως τώρα φάρμακα που έχουν αδειοδοτηθεί για τη νόσο Covid».
Και ποιος είναι ο βασικός λόγος που το Anakinra αδειοδοτήθηκε; Ο Καθηγητής Γιαμαρέλλος δεν διστάζει να το πει ξεκάθαρα: είναι γιατί αυτό το φάρμακο προλαμβάνει την εισαγωγή των ασθενών στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Κι όπως ξέρουμε το κόστος μιας νοσηλείας στη ΜΕΘ είναι εξαιρετικά δυσβάσταχτο. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν την ωφέλεια μπορεί να υπάρξει για το κράτος, για το κοινωνικό σύνολο, φυσικά του ασθενούς, στο να προλάβουνε τις εισαγωγές στις ΜΕΘ».
Όταν στη συζήτηση μας -πέρα από τη λεγόμενη επανατοποθέτηση του φαρμάκου από τον ΕΜΑ- μπαίνει το ερώτημα για το εάν το “Anakinra” μπορεί να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό και τις παραλλαγές του, ο Καθηγητής απαντά με σαφήνεια ως εξής: «Το συγκεκριμένο φάρμακο δεν στρέφεται κατά του ιού. Περιορίζει την διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρωπίνου σώματος που προκαλεί ο ιός. Και ο μηχανισμός αυτής της διαταραχής είναι ο ίδιος είτε το στέλεχος είναι το Β, το Δ ή το Όμικρον. Κατά συνέπεια η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου είναι η ίδια ανεξαρτήτως της μετάλλαξης».
