Γράφει η
Δρ. Όλγα Τζέτζη
Παιδίατρος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
Ειδικευθείσα στη Μ.Βρετανία
Πρόεδρος Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Ν. Θεσσαλονίκης
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών άναψε το ‘’πράσινο φως ‘’ για τον εμβολιασμό των παιδιών 12 -15 ετών έναντι του κορωνοϊού και οι παιδίατροι καλούμαστε καθημερινά το τελευταίο διάστημα να λύσουμε τη δύσκολη εξίσωση που προκύπτει από τη σχέση οφέλους – κινδύνου από τον εμβολιασμό παιδιών και εφήβων και να απαντήσουμε στην ερώτηση των γονιών:’’ Να εμβολιάσω το παιδί μου και ποια είναι τα υπέρ και τα κατά;’’
Τον Μαϊο 2021 το εμβόλιο για την COVID – 19 της Pfizer – BionTech έλαβε επείγουσα άδεια χορήγησης από τον FDA (Food and Drug Administration, ΗΠΑ) και λίγο αργότερα και από τον ΕΜΑ (αντίστοιχη Ευρωπαϊκή επιτροπή), με την ανομονή έγκρισης χρήσης του εμβολίου στις νεότερες ηλικιακές ομάδες αργότερα μέσα σε αυτό το έτος.
Παρά τα δημοσιευμένα δεδομένα κλινικών μελετών, τα οποία καταδεικνύουν ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, πολλοί γονείς παραμένουν διστακτικοί.
Ως οικογενειακοί παιδίατροι οφείλουμε να τονίσουμε στους γονείς αυτούς κάποια δεδομένα και να τους βοηθήσουμε να πάρουν την απόφαση για τον εμβολιασμό των παιδιών τους με τη δική μας συμβουλευτική καθοδήγηση και συνεργασία.
1. Οι εμβολιασμοί είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στον τομέα της δημόσιας υγείας και συμβάλλουν στην προστασία των ανθρώπων από ασθένειες. Κάθε χρόνο, τα εμβόλια σώζουν τουλάχιστον 2- 3 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως, αλλά και πολύ περισσότερους συνανθρώπους μας από αναπηρίες και ανίατες νόσους.
2. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι η αναχαίτιση των πανδημιών που ταλαιπώρησαν κατά καιρούς την ανθρωπότητα, επιτεύχθηκε χάρις στα εμβόλια.
3. Ο κορωνοϊός είναι εξαιρετικά επικίνδυνος και επηρεάζει τον τρόπο ζωής μας. Ως εκ τούτου, η παγκόσμια ιατρική ερευνητική κοινότητα εστιάζει τις προσπάθειες της στην ανάπτυξη ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων και στην εξεύρεση θεραπείας. Παρά τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης, τα εμβόλια υποβάλλονται σε αυστηρή αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων πριν διατεθούν στο κοινό, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτά είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Χάρη στην τεράστια κινητοποίηση πόρων και εμπειρογνωσίας σε κάθε στάδιο, οι διαδικασίες ανάπτυξης, αξιολόγησης και αδειοδότησης έχουν επιταχυνθεί.
4. Είναι γνωστό από την μέχρι τώρα εμπειρία ότι η νόσος διαδράμει ήπια στα παιδιά και μόνο το 5% αυτών που θα νοσήσουν θα χρειαστούν νοσηλεία. Το 1% όμως αυτών θα χρειαστεί νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Ενδεικτικά, κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας 8 παιδιά νοσηλεύτηκαν στην μονάδα εντατικής θεραπείας στο νοσοκομείο Ρίο στην Πάτρα.
5. Περιστατικά μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας έχουν αναφερθεί πολύ σπάνια (1-5 περιστατικά / 100.000 δόσεις στα αγόρια) κατόπιν εμβολιασμού με τα mRNA εμβόλια της Pfizer και της MODERNA. Τα περιστατικά εμφανίστηκαν κυρίως εντός 14 ημερών μετά τον εμβολιασμό, πιο συχνά μετά τη δεύτερη δόση κυρίως σε νεότερους άνδρες. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι η κλινική πορεία της μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό είναι παρόμοια με την πορεία της μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας στον γενικό πληθυσμό. Αξίζει να αναφερθεί ότι η συχνότητα μυοκαρδίτιδας στους νοσούντες από κορωνοϊό είναι 1 περιστατικό / 100 πάσχοντες. Οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν και να ζητήσουν από τα εμβολιασθέντα παιδιά τους, κυρίως από τα αγόρια, να αναφέρουν άμεσα συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, λαχάνιασμα, φτερουγίσματα στο στήθος (αίσθημα παλμών) ή δύσπνοια έτσι ώστε να αναζητήσουν άμεση ιατρική φροντίδα.
6. Η επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα το τελευταίο διάστημα, η εμφάνιση πολλών κρουσμάτων σε μικρότερες ηλικίες και η αύξηση της ανίχνευσης περιστατικών κορωνοϊού σε παιδιά και εφήβους λόγω των διαγνωστικών ελέγχων που είναι απαραίτητοι για τα ταξίδια με πλοία και αεροπλάνα αλλά και του αυστηρού υγειονομικού πρωτοκόλλου που εφαρμόζεται στις παιδικές κατασκηνώσεις, καθιστούν απαραίτητο τον εμβολιασμό των παιδιών.
7. Το δοσολογικό σχήμα των δύο εγκεκριμένων εμβολίων (Comirnaty των Pfizer/BioNTech και Spikevax της Moderna) είναι όμοιο μ’ αυτό που χορηγείται στους ενήλικες δηλαδή δύο δόσεις με μεσοδιάστημα τριών (για το Comirnaty) ή τεσσάρων εβδομάδων (για το Spikevax).
8. Η ασφάλεια του Comirnaty εκτιμήθηκε σε συμμετέχοντες ηλικίας 12 ετών και πάνω σε δύο κλινικές μελέτες στις οποίες συμμετείχαν 22.875 άτομα (21.744 ηλικίας 16 ετών και άνω και 1131 έφηβοι 12 – 15 ετών) τα οποία είχαν λάβει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου στους συμμετέχοντες 16 ετών και άνω ήταν πόνος στο σημείο της ένεσης, αδυναμία, πονοκέφαλος, μυαλγία και ρίγος, αρθραλγία, πυρετός και οίδημα στο σημείο της ένεσης τα οποία ήταν όλα ήπιας βαρύτητας και υποχωρούσαν λίγες μέρες μετά τον εμβολιασμό. Παρόμοιες ήταν και οι ανεπιθύμητες ενέργειες στους εφήβους 12 – 15 ετών.
9. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου της Moderna στους εφήβους ήταν όμοιες με αυτές που έχουν καταγραφεί στους ενήλικες και περιλαμβάνουν: πόνο και οίδημα στο σημείο της έγχυσης, κόπωση ,κεφαλαλγία, μυϊκούς πόνους και αρθραλγία, ρίγη, ναυτία, έμετο, πυρετό και διόγκωση των λεμφαδένων. Οι παρενέργειες ήταν ήπιας ή ενδιάμεσης βαρύτητας και εξαλείφθηκαν λίγες μέρες μετά τον εμβολιασμό.
10. Μελέτες για το Comirnaty σε 2260 παιδιά 12 – 15 ετών έδειξαν ότι παράγει συγκρίσιμη ανοσοαπόκριση με αυτή στα άτομα 16 – 25 ετών. Εκ των 1005 παιδιών που εμβολιάστηκαν κανένα δε νόσησε, συγκριτικά με 16 εκ των 978 που έκαναν εικονικό εμβολιασμό.
11. Μελέτη που έγινε σε 3732 παιδιά 12 – 17 ετών έδειξε ότι το εμβόλιο της Moderna παρήγαγε όμοια ανοσοαπόκριση με αυτή που έχει παρατηρηθεί σε άτομα 18 – 25 ετών, ενώ κανένα από τα 2163 παιδιά που έκαναν το εμβόλιο δεν εκδήλωσε λοίμωξη COVID – 19 όταν εκτέθηκε στον SARS – CoV -2,σε αντίθεση με τα 1073 παιδιά που έκαναν εικονικό εμβολιασμό.
12. Οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνάνε ότι αν οι ίδιοι έχουν εμβολιαστεί, έχουν κάνει το πρώτο βήμα για την προστασία του εαυτού τους και της οικογένειας τους και για την επιστροφή τους σε δραστηριότητες που έκαναν πριν την πανδημία. Επίσης, με τον εμβολιασμό τους προστατεύουν και άλλα μέλη της οικογένειας όπως παιδιά που είναι πολύ μικρά για να εμβολιαστούν και άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.
13. Τέλος να μη ξεχνάμε ότι αν και σε μικρό ποσοστό η Covid -19 λοίμωξη στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει το συστηματικό υπερφλεγμονώδες σύνδρομο, μια σοβαρή και επικίνδυνη για τη ζωή επιπλοκή ,ενώ δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις εφήβων που παρουσιάζουν το long Covid syndrome μετά τη νόσηση, δηλαδή επιμονή των συμπτωμάτων της λοίμωξης για μεγάλο χρονικό διάστημα.
14. Στις ΗΠΑ έχουν χορηγηθεί πάνω από 6 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων για SARS – Cov-2 σε παιδιά ηλικίας 12 – 18 ετών. Πολύ πρόσφατα η Βραζιλία αδειοδότησε τον εμβολιασμό παιδιών μικρότερων από 12 ετών με υποκείμενα νοσήματα. Τα παιδιά αυτά θα πρέπει να εμβολιάζονται σε όλες τις χώρες γιατί αν νοσήσουν μπορεί να βρεθούν σε κίνδυνο.
