Γράφει η
Δρ. Όλγα Τζέτζη
Παιδίατρος
Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Ν. Θεσσαλονίκης
Ειδικευθείσα στη Μ. Βρετανία
Στις 5 Απριλίου 2022, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), ενημερώθηκε για την αύξηση των περιστατικών οξείας ηπατίτιδας άγνωστης αιτιολογίας σε προηγουμένως υγιή παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο έλεγχος που είχε γίνει είχε αποκλείσει όλες τις γνωστούς τύπους ιογενούς ηπατίτιδας (A, B, C, D, E) και όλα τα άλλα γνωστά αίτια οξείας ηπατίτιδας (τοξικά αίτια, φαρμακευτικής αιτιολογίας, μεταβολικά νοσήματα, αυτοάνοση ηπατίτιδα).
Μετά την ανακοίνωση των περιστατικών στη Μ. Βρετανία (τα οποία μέχρι τις 11 Μαϊου ήταν συνολικά 131), το ECDC (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων) ενημερώθηκε για παρόμοια κρούσματα και σε άλλες Ευρωπαϊκές <5/17> και μη χώρες <1/7> (2 στη χώρα μας, 26 στην Ισπανία, 9 στη Σουηδία,9 στο Βέλγιο, 6 στην Ολλανδία, 6 στην Ιρλανδία, 6 στη Γερμανία, 5 στη Νορβηγία, 2 στην Κύπρο, 1 στην Πολωνία, 1 στη Σλοβενία και 1 στη Σερβία (συνολικά 205 εκ των οποίων 164 νοσηλεύτηκαν). Επίσης το CDC ( το αντίστοιχο Αμερικάνικο ECDC) ανέφερε 9 περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά μέσα σε μία περίοδο 5 μηνών – από τον Οκτώβριο του 21 ως τον Φεβρουάριο του 22 – ένα νούμερο σημαντικό υψηλότερο από αυτό που θα αναμενόταν, αν λάβουμε υπόψιν το γεγονός ότι η ηπατίτιδα είναι σχετικά σπάνια στα παιδιά. Μέχρι τις 6 Μαϊου 2022 στο CDC είχαν αναφερθεί συνολικά 109 περιπτώσεις. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η πρώτη ανίχνευση περιστατικού έγινε στις 31 Μαρτίου στη Σκωτία σε παιδιά τριών έως πέντε ετών που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο και διαγνώστηκαν με ηπατίτιδα άγνωστης αιτιολογίας. Στη Σκωτία κάθε χρόνο υπάρχουν το πολύ τέσσερα περιστατικά σοβαρής ηπατίτιδας σε παιδιά, ενώ φέτος έως τις 12 Απριλίου είχαν ήδη διαγνωστεί 13. Σχετικά με το ηλικιακό εύρος των περιπτώσεων αυτών, στη Σκωτία (ν=13), η μέση ηλικία των παιδιών ήταν 3,9 έτη, στην Αλαμπάμα (ν=9) ήταν 2 χρόνια και 11 μήνες, ενώ στην Αγγλία και Ουαλία (ν=163) το 75% ήταν <5 έτη (και επομένως δεν ήταν εμβολιασμένα για COVID 19)
Σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης, να αναφερθεί ότι από τα 205 περιστατικά στην Ευρώπη, τα 164 νοσηλεύτηκαν σε απλούς θαλάμους νοσηλείας, τα 21 σε μονάδες εντατικής θεραπείας και τα 12 χρειάστηκαν μεταμόσχευση ήπατος που σημαίνει ότι η φλεγμονή του ήπατος αυτών των παιδιών ήταν τόσο σημαντική ώστε οδήγησε στην καταστροφή του και την ανάγκη για μεταμόσχευση. Όσον αφορά στις ΗΠΑ, τα 15 από τα 109 περιστατικά (14%) μεταμοσχεύτηκαν (τα 2 από τα 9 στην Αλαμπάμα) ενώ τα 11από τα 163 (7%) μεταμοσχεύθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο (1 από τα 13 στη Σκωτία). Σύμφωνα με τον WHO ένας ασθενής κατέληξε λόγω της ηπατίτιδας.
Τα κυριότερα συμπτώματα τα οποία αναφέρθηκαν σε αυτές τις περιπτώσεις και για τα οποία πρέπει να είναι ενήμεροι οι γονείς ώστε να απευθυνθούν έγκαιρα στον παιδίατρο τους είναι:
· ‘Ικτερος δηλαδή κίτρινο χρώμα του σκληρού (άσπρο) των ματιών και του δέρματος του παιδιού
· Υπέρχρωση ούρων δηλαδή σκουρόχρωμα ούρα
· Αποχρωματισμός κοπράνων (πολύ ανοιχτόχρωμα κόπρανα)
· Κνησμός, αρθραλγίες, μυαλγίες, έντονη κακουχία, επίμονος πυρετός σε παιδί στο οποίο έχουν προηγηθεί συμπτώματα του γαστρεντερικού δηλαδή κοιλιακό άλγος, διάρροιες, έμετοι, ναυτία, ή ακόμη και συμπτώματα του αναπνευστικού.
Να αναφερθεί ότι επειδή η ηπατίτιδα είναι μια φλεγμονή του ήπατος, στον εργαστηριακό έλεγχο των παιδιών με ηπατίτιδα είναι αυξημένα τα ένζυμα του ήπατος οι λεγόμενες τρανσαμινάσες (SGOT, SGPT). Όλα τα παιδιά με την εν λόγω ηπατίτιδα είχαν τιμές τρανσαμινασών > 500.
Σχετικά με την προσπάθεια των επιστημόνων να βρουν την αιτιολογία αυτών των ηπατιτίδων στα παιδιά, ο αδενοϊός – ο οποίος είναι ένας ιός που προσβάλλει συνήθως το αναπνευστικό σύστημα και πιο σπάνια το γαστρεντερικό –βρέθηκε σε πάνω από τις μισές περιπτώσεις παιδιών που είχαν προσβληθεί στις ΗΠΑ (ειδικά στην Αλαμπάμα και στα 9 παιδιά βρέθηκε αδενοϊός τύπου 41F), ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο στο 72% των πασχόντων (91/126) απομονώθηκε ο 41F. Στο 18% των περιστατικών (24/132) στο Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε πρόσφατη λοίμωξη από SARS- CoV-2 (4/13 στη Σκωτία) ενώ κανένα από τα 9 παιδιά στην Αλαμπάμα δεν είχε COVID- 19.
Υπάρχουν οι εξής υποθέσεις προκειμένου να εξηγηθεί η συρροή των περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας αγνώστου αιτιολογίας σε παιδιά. Πρέπει όμως να έχουμε υπόψιν μας ότι η οξεία ηπατίτιδα και η οξεία ηπατική ανεπάρκεια αγνώστου αιτιολογίας δεν είναι καινούργιες νοσολογικές οντότητες δεδομένου ότι από τις ηπατίτιδες που παρουσιάζονται ανά έτος στα παιδιά, στο 50% δεν βρίσκεται η αιτιολογία. Κλινικά δεν είναι δυνατό να διαχωρίσουμε τις πρόσφατες περιπτώσεις από τις συνήθεις περιπτώσεις.
* Ο αδενοϊός (ο οποίος είναι και ένας ιός εποχικός που ούτως ή άλλως κυκλοφορεί αυτή την περίοδο στην κοινότητα προκαλώντας ελαφριές λοιμώξεις κυρίως από το ανώτερο αναπνευστικό) κατόρθωσε να προσβάλλει το γαστρεντερικό και κυρίως το ήπαρ αυτών των παιδιών λόγω της αποδιοργανωμένης ανταπόκρισης του ανοσοποιητικού τους συστήματος ή της μη φυσιολογικής ευαισθησίας η οποία εξηγείται από την έλλειψη έκθεσης του ανοσοποιητικού συστήματος των παιδιών σε λοιμώξεις γενικότερα στην περίοδο της πανδημίας ,λόγω της καραντίνας.
* Πρόκειται για άλλον τύπο αδενοϊού
* Πρόκειται για εκδήλωση συνδρόμου post – covid
* Πρόκειται για νέα μετάλλαξη SARS-CoV-2 ή για συνλοίμωξη με αδενοϊό και κορωνοϊό.
Όλα αυτά όμως είναι υποθέσεις με βάση τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα και σίγουρα χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, επαγρύπνηση από την πλευρά των κλινικών γιατρών και συνεργασία των παιδιατρικών κοινοτήτων όλων των χωρών ώστε να γίνεται αναφορά όλων των περιπτώσεων αυτών και προσπάθεια για καλύτερο τρόπο αναζήτησης της αιτιολογίας και της θεραπείας αυτής της ηπατίτιδας.
***Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρθηκαν στο ESPID (Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Παιδιατρικών Λοιμώξεων, Αθήνα 9-13 Μαΐου)
