Της Ρούλας Σκουρογιάννη
Νέα στοιχεία σχετικά με το βαθμό στον οποίο ο καπνός βλάπτει και την ανθρώπινη υγεία αλλά και το περιβάλλον δημοσιεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και χτυπά καμπανάκι κινδύνου για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της καπνοβιομηχανίας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31η Μαΐου).
It’s #WorldNoTobaccoDay!
Big Tobacco is 1 of the 🌍’s worst polluters, causing:
♦️ deforestation
♦️ air pollution
♦️ water waste
♦️ littered beachesThere is #OnlyOneEarth 🌎🌍🌏 – let’s protect it by saying #NoTobacco 🚭
👉 https://t.co/JKMytgFSe4 pic.twitter.com/k8yhSuJW9N
— World Health Organization (WHO) (@WHO) May 31, 2022
Κάθε χρόνο, η καπνοβιομηχανία κοστίζει στον κόσμο περισσότερες από 8 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, 600 εκατομμύρια δέντρα, 200.000 εκτάρια γης, 22 δισεκατομμύρια τόνους νερού και 84 εκατομμύρια τόνους CO2.
«Το Κάπνισμα Είναι Χρόνια Νόσος και του Πλανήτη»
Αυτό είναι το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος, με αφορμή την οποία η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (Ε.Π.Ε) συμμετέχει για άλλη μια χρονιά ενεργά σε ενημερωτικές δράσεις για το κοινό σχετικά με τα μηνύματα της Παγκόσμιας Ημέρας, επισημαίνοντας τα σοβαρά δεδομένα, που προέκυψαν από το πρόσφατο Σεμινάριο «Λοιμώξεις & Νεότερα Καπνικά Προϊόντα».
Σε σχετική συνέντευξη Tύπου υπογραμμίστηκε από όλους η επιτακτική ανάγκη για συστράτευση όλων των φορέων με στόχο την καταπολέμηση του καπνίσματος.
Η πανδημική κρίση του καπνίσματος
«Το κάπνισμα είναι εδώ και έναν αιώνα μια πανδημική κρίση που κοστίζει ζωές, επιβαρύνει τα συστήματα υγείας και τη δημόσια υγεία γενικότερα αλλά και το περιβάλλον. Η κινητοποίηση όλων μας για τον περιορισμό της, λοιπόν, είναι καίριας σημασίας», δήλωσε ο κ. Στυλιανός Λουκίδης, Πρόεδρος της Ε.Π.Ε, Καθηγητής Πνευμονολογίας Ε.Κ.Π.Α, Β’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική Π.Γ.Ν «ΑΤΤΙΚΟΝ», επισημαίνοντας τη συνεχιζόμενη συνεργασία της Ε.Π.Ε. με την Ε.Κ.Ε., για την επίτευξη του κοινού σκοπού, που είναι ένας κόσμος ελεύθερος από καπνό.
Ο καπνός απειλεί και το περιβάλλον
Τα βασικά μηνύματα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος αυτή τη χρονιά εστιάζουν στους τρόπους, καθώς στις προσπάθειες της καπνοβιομηχανίας να πείσει το κοινό πως η ίδια και τα προϊόντα της είναι φιλικά προς το περιβάλλον. «Ο στόχος των φετινών ενημερωτικών δράσεων είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνού στο περιβάλλον, όχι μόνο μέσω του καπνίσματος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που αυτό προκαλεί, αλλά και ολόκληρου του κύκλου ζωής του – από την καλλιέργεια, την παραγωγή και τη διανομή του έως τα τοξικά απόβλητα που παράγει. Παράλληλα, συστήνεται στα κράτη η ενίσχυση της νομοθεσίας, που απαγορεύει πλήρως τη διαφήμιση και την προώθηση προϊόντων καπνού καθώς και δωρεών που χρηματοδοτούνται από την καπνοβιομηχανία», ανέφερε η κα. Μάρθα Ανδρίτσου, Πνευμονολόγος, Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, Γ.Ν.A «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» και Συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Προαγωγής της Υγείας της Ε.Π.Ε.
Κάπνισμα και κλιματική αλλαγή: Υπάρχει σύνδεση;
«Μέχρι σήμερα έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία των ανθρώπων, χωρίς να δίνεται ανάλογη έμφαση στις δραματικές επιπτώσεις, που έχει η συνήθεια αυτή στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή. Εκτός από τη ρύπανση που προκαλείται στον ατμοσφαιρικό αέρα κατά τη καύση του τσιγάρου ή στο περιβάλλον από τα αποτσίγαρα, οι μεγάλες εκτάσεις γης που αποψιλώνονται παγκοσμίως και δεσμεύονται για την καλλιέργεια του καπνού, οι ρύποι που εκλύονται κατά τη διαδικασία επεξεργασίας των φύλλων του καπνού και της παραγωγής των καπνικών προϊόντων αλλά και κατά τις μεταφορές των πρώτων υλών και του τελικού προϊόντος από τις καπνοβιομηχανίες, αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την κλιματική αλλαγή. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 για να παραχθούν 6 τρις. τσιγάρα από σχεδόν 500 βιομηχανίες, απαιτήθηκαν 32,4 μεγάτονοι φύλλων καπνού, προερχόμενοι από 125 κράτη, συμβάλλοντας τελικά στην κλιματική αλλαγή με 84 μεγάτονους εκπομπών ισοδύναμων με διοξείδιο του άνθρακα. Το πρόβλημα του καπνίσματος παύει πλέον να αφορά το άτομο και γίνεται “πρόβλημα υγείας” του πλανήτη», υπογράμμισε η κα. Άννα Καρακατσάνη, Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Β’ Πνευμονολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. Π.Γ.Ν «ΑΤΤΙΚΟΝ».
Εθισμό προκαλούν και τα καινούργια καπνικά προϊόντα
«Τα δεδομένα του Horizon2020 EUREST-PLUS δείχνουν ότι η χρήση του θερμαινόμενου τσιγάρου, στην Ελλάδα, αυξήθηκε από το 2016(0.9%) στο 2018 (4%). Επίσης καταγράφηκε διπλή χρήση καπνικών προϊόντων και μειωμένη αντίληψη κινδύνου. Στα καινούργια καπνικά προϊόντα χρησιμοποιείται, όπως και στο κλασσικό τσιγάρο, η εισπνευστική οδός και άρα η πνευμονική κυκλοφορία, που οδηγεί σε ανάλογα επίπεδα νικοτίνης στο αίμα και επομένως εξάρτησης. Οι νέοι ηλικίας 15-24 ετών είναι πιο πιθανό να αναφέρουν χρήση θερμαινόμενου τσιγάρου σε σχέση με τους άνω των 55 ετών. Επίσης, οι νυν αλλά και οι πρώην καπνιστές έχουν υψηλότερη πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν θερμαινόμενο τσιγάρο, σε σχέση με τους μη καπνιστές. Τέλος, η λήψη βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος, η οποία αποτελεί σημαντικό αντικίνητρο για τη διακοπή, παρά το ότι τα οφέλη της διακοπής υπερτερούν κατά πολύ αυτά της πρόσληψης βάρους για τους καπνιστές και κυρίως τις γυναίκες και τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, φαίνεται ότι πλέον μπορεί να ελεγχθεί.
Παράλληλα, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι και το long COVID είναι αυξημένο σε πιθανότητα να εμφανιστεί σε καπνιστές σε σχέση με μη καπνιστές», εξήγησε η κα. Παρασκευή Κατσαούνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α, Μέλος ΔΣ Ε.Π.Ε, τ. Πρόεδρος της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος & Ιατρικής Εκπαίδευσης της E.R.S, η οποία προέτρεψε «τώρα που η πανδημία είναι σε ύφεση και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού μειωμένες σε σχέση με τους χειμερινούς μήνες, να συνταγογραφήσουμε τα εμβόλια κατά του πνευμονιόκοκκου και του κοκκύτη, σύμφωνα με τις προσταγές του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού και να θυμηθούμε ότι και οι καπνιστές αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου».
Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Επιβαρυντικός παράγοντας και για τα καρδιαγγειακά νοσήματα
«Από τα δεδομένα που υπάρχουν μέχρι στιγμής από μελέτες cross-sectional, δεν μπορούμε να έχουμε ξεκάθαρα συμπεράσματα για την καρδιαγγειακή ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ωστόσο, οι υπάρχουσες μελέτες δείχνουν παρόμοια στις περιπτώσεις οξεία επίδραση μετά από έκθεση σε ατμό από συσκευές με νικοτίνη σε παραμέτρους αγγειακής λειτουργίας, φλεγμονής, οξειδωτικούς στρες και θρόμβωσης. Αν και η αλλαγή από κανονικό σε ηλεκτρονικό τσιγάρο αμβλύνει τις περισσότερες από τις δυσμενείς βιολογικές επιδράσεις του καπνίσματος παραμένει άγνωστο μακροχρόνια, πόσο μπορεί να αποτελέσει ασφαλέστερο μέσο πρόσληψης νικοτίνης», ανέφερε ο κ. Κωνσταντίνος Τούτουζας, Γραμματέας Ε.Κ.Ε, Καθηγητής Καρδιολογίας Ε.Κ.Π.Α, Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο».
Οι καπνιστές πιο ευάλωτοι στον κορωνοϊό
«Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η όλη διαδικασία του καπνίσματος ή της χρήσης οποιουδήποτε σκευάσματος καπνού περιέχει όλα αυτά τα στοιχεία που χρήζουν προσοχής στον έλεγχο της πανδημίας. Δηλαδή, μεγάλη χρήση χεριών, συνεχή επαφή χεριών με το στόμα, ακάλυπτο στόμα και μύτη, χρήση προϊόντων που αγγίζουν πολλοί άνθρωποι κλπ.», επεσήμανε η κα. Ιωάννα Μητρούσκα, Πνευμονολόγος, Διευθύντρια Ε.Σ.Υ. Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΑ.Γ.Ν.Η. και τόνισε:
«Επιπλέον, η μέχρι τώρα έρευνα έδειξε ότι οι καπνιστές έχουν αυξημένη έκφραση των υποδοχέων, μέσω των οποίων ο κορονοϊός μπαίνει στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ παράλληλα οι καπνιστές που προσβάλλονται από τον κορονοϊό έχουν περισσότερες πιθανότητες:
- να εμφανίσουν σοβαρή νόσο,
- να έχουν χειρότερη εξέλιξη της νόσου,
- να χρειαστούν νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και
- να διασωληνωθούν καθώς και να έχουν πολύ κακή έκβαση λόγω COVID19».
Τη συνέντευξη τύπου τίμησε με την παρουσία της η αναπληρωτής υπουργός Υγείας, κα. Μίνα Γκάγκα, ενώ προβλήθηκε και βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Δημάρχου Αθηναίων, κ. Κώστα Μπακογιάννη. Χαιρετισμό απεύθυνε και ο κ. Ιωάννης Κανακάκης, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής, Γ.Ν.Α «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» και Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, με την οποία η Ε.Π.Ε συνεργάζεται στενά από το 2021 για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Pfizer Hellas.
